Çocuğun duygu ve davranışları için bir kontrol sistemi oluşturmak büyük önem taşır. Yeni doğmuş bir bebek, ağlamak istediği zaman ağlar, haykırmak isteyince haykırır. İlk yıllarda bu durum büyük ölçüde devam eder. 3 ila 6 yaş arasındaki dönemde çocuk duygu ve davranışlarını belli bir oranda kontrol altına almaya başlar. Şu konu çok dikkate değerdir, “çocuğunuzun kontrol sisteminin kısa sürede geliştirilemeyeceğini kabul etmeniz gerekir.” Babalar genellikle bu konuda annelerden daha sabırsızdır. Çünkü anne günün büyük bölümünü, çocukla geçirdiği için babadan daha çok şey öğrenir ve çocuktan neler beklenip neler beklenmeyeceğini sezer. Babalar ise, günün büyük bölümünü büyükler dünyasında geçirdikleri için o kadar anlayışlı olamazlar. Duygu ve davranışları kontrol etmeyi öğretirken anne-babaların düştüğü başlıca iki yanlış vardır. Bazı anne babalar, bu tür kontrole hiç yönelmezler.
İkinci tip anne baba, bunun tersini yapar. Çocuğu çok kısa sürede kontrole sokmak için aşırı baskı yapar. Bu yanlışlara düşmemeleri için çocukların gelişimlerini, onlardan hangi çağlarda ne beklenilmesi gerektiğini bilmeleri şarttır. Anne babalar çocuklarını büyütürken kimi zaman onlarla ilişki kurmada sorunlar yaşıyor olabilir. Kendilerine göre olması gereken davranışları yaptıramayınca üzülür, gerilir bazen de zor kullanır. Karşılıklı mücadele haline gelen ilişki şekli, her iki tarafın sinirli, inatçı tavırlarıyla sorun yumağına dönüşür. Çocuk anne ile babasının aynası olmakla beraber orada ne görürse onu taklit eder. Ayrıca, çocuğun şikayet edilen davranışlarından önce ebeveyni ile arasında o anda nasıl bir ilişki yaşandığına dikkat edilmesi gerekir.
Aşırı yaramaz, saldırgan olan çocuklar için en iyi çözüm yolunun dayak olduğunu düşünen anne babalar vardır. Bu çok anlamsızdır. Çocuğun duygu ve davranışlarını, onun becerebileceğinden daha kısa sürede kontrol altına almak için baskı yapmak elbette sorun oluşturabilir. Buna dikkat etmek gerekir. Çünkü çocuk, pek çok yaşantı için çok gençtir.
Çocuğunuzun size anlattıklarını dikkatle ve sessizce dinleyin, onların duygularını anladığınızı kısaca ifade edin. Çocuğunuzun tanımlamaya çalıştığı duygusunun adını koyun. Tüm duygular kabul edilebilir ama bazı davranışlar kabul edilemez. Çocuğun yaşını dikkate alın. Gelişim dönemlerini dikkate alın. Bireysel farklıkları dikkate alın, sabırlı olun. Öfke kontrolünüzü kaybetmeyin. Hataların çok doğal olduğunu unutmayın.
İstediğiniz davranışları; överek, gülümseyerek, sarılıp öperek, sevdiği bir işi yaparak (parka götürmek gibi), empati kurmasını sağlayarak, kıyaslamaktan kaçınarak, kendisini sevdiğinizi ve gurur duyduğunuzu sıkça belirterek ve doğal yaklaşarak artırabilirsiniz.
Kaynak: Etkili Anne Baba Olma Rehberi / Bahar ÇELİK
