Çocuğunuz 4 Yaşındayken Nasıl Bir İletişim Kurabilirsiniz;
• Üç yaşındayken olumlu davranışları gördüğünüz çocuğunuzda, dört yaşına geldiği zaman bir takım olumsuzluklar ve aksilikler ortaya çıkabilir. Sizin istek ve yasaklarınıza söz veya davranışlarıyla karşı koyabilir.
• Her ne sebeple olursa olsun öfkelenmeden, kendinizi kaybetmeden bağırıp çağırmadan istek ve yasaklarınızda kararlı olun.
• Takdirleriniz ve olumlu davranışlarınız işe yaramayabilir. Ama çocuğunuzdaki olumsuzluklar yaşının gereğidir, ümitsizliğe kapılmayın.
• Nelerin doğru, nelerin yanlış olduğunu genellikle örnek olarak ve örnekler vererek kavratmaya çalışın.
• Sergilediği olumsuz davranışlar nedeniyle bir takım yaptırımlara başvurabilirsiniz. Örneğin, çok sevdiği bir oyuncakla oynamasına, sevdiği bir yiyeceği yemesine, arkadaşlarıyla oynamasına, sevdiği bir elbisesini giymesine bir süreliğine izin vermeyebilirsiniz. Bu durumda kararlılığınızı hissettirin ve asla şiddet ve hakarete başvurmayın.
• Çocuğunuza haksızlığa uğradığını düşünmemesi için verdiğiniz cezanın nedenini anlayacağı bir dille kendisine açıklayın ve bu cezayı vermek zorunda kaldığınızı belirtin.
• Verdiğiniz cezayı (süresini belirtmek şartıyla) mutlaka uygulayın ve olumlu davranışlar sergilediği zaman cezasını kaldıracağınızı belirtin.
• Çocuğunuz dört yaşına geldiğinde oldukça hareketlenir. Sağa sola tırmanmaktan, defalarca merdivenlerden inip çıkmaktan, hoplayıp zıplamaktan, koşmaktan bıkıp usanmaz. Bu nedenle onu gözden uzak tutmamak gerekir.
• Kontrollü olarak sportif faaliyetlerde bulunmasını ve enerjisini kullanmasını sağlayabilirsiniz.
• Düzgün, kısa, anlaşılır cümleler kurabilmesi; varlıkları doğru tanıması; kelimeleri düzgün söyleyebilmesi konusunda ona örnek ve yardımcı olun.
• “Ne, Niçin, Neden, Nasıl” gibi meraktan kaynaklanan sorular bu yaşta artabilir. Onun bu sorularını uygun bir dille, baştan savmadan, alaya almadan, doğru bir şekilde cevaplayın.
• Çocuğunuzu gezmeye, pikniğe, parka, hayvanat bahçesine götürün. Açık havada oynamasını ve çevreyi tanımasını sağlayın.
• Masal, hikaye anlatma; boyama, yazıp-çizme, yap-boz gibi faaliyetleri aksatmadan sürdürün.
• Paylaşma, sırasını bekleme, sırasıyla oynama gibi alışkanlıkları (özellikle örnek olmak suretiyle) kazandırabilirsiniz.
Çocuğunuz 5 yaşındayken nasıl bir iletişim kurabilirsiniz;
• Çocuğunuz beş yaşına geldiği zaman mümkün olduğu kadar onu kontrol altında tutmaya çalışın.
• Yapmasını istediklerinize olumlu tepki vermezse bağırıp çağırmayın, öfkelenmeyin. Sakin ve kararlı bir şekilde isteğinizi tekrarlayın, o kadar
• Olumlu ve olumsuz davranışların neler olduğunu uygun bir dille kendisine hatırlatın.
• Çocuğunuzu suçlayıcı tutum ve davranışlar sergilemeyin. Suçluluk duygusunun temelini atmış olursunuz.
• Beş yaşındaki çocuğunuzu, sosyal gelişimine katkı sağlaması, beceri ve iyi alışkanlıklar kazanması için anaokuluna gönderebilirsiniz.
• Çocuğunuza verdiğiniz emir ve koyduğunuz yasaklar ile olayların nasıl, neden, niçin olduğunu açıklayınız.
• Kağıt, kalem, boyama kitabı ve boyama kalemleri alarak bol bol resim ve boyama yapmasını sağlayın. Onu bu konuda teşvik edin.
• Bir takım el becerileri kazanması ve çeşitli el işi çalışmaları yapması için imkan tanıyın.
• Düzgün cümleler kurarak konuşma, kelimeleri doğru söyleme bakımından çocuğunuza örnek olun.
• Düzgün cümlelerle konuşması ve kelimeleri doğru söylemesi için teşvik edin.
• Kitap sevgisi ve okuma merakı kazanması için çocuklara uygun masal, hikaye, fıkra okumaya ve anlatmaya devam edin, ona da anlattırın.
• Okunan ve anlatılan masal ve hikayelerden uygun dersler çıkarabilmesi için çocuğunuza yardımcı olun.
• Beş yaşındaki çocuğunuzla bir takım sözleşmeler yapabilirsiniz.
Çocuğunuz 6 yaşındayken nasıl bir iletişim kurabilirsiniz;
• Yapmamasını istediğiniz olumsuz bir davranışı, söz verdiği (bir daha yapmayacağım dediği) halede yine yapabilir.
• Olumlu davranışlarını ödüllendirdiğinizde niçin ödüllendirdiğinizi; olumsuz davranışlarını cezalandırdığınızda niçin cezalandırdığınızı mutlaka izah edin.
• Kendi işlerini kendisinin yapması ve size yardımcı olması hususunda çocuğunuza tam destek verebilirsiniz.
• Oyun ve dinlenme için gereken zamanı ayırmasını sağlayın.
• Çocuğunuzla okul durumu, aileyi ilgilendiren veya onun hoşlandığı konularda sohbet etmeyin. Kendisi ile sohbet etmenizden çok hoşlanacaktır.
• Okumayı öğrendiği zaman seviyesine uygun kitaplardan sesli okuma yaptırarak onu dinleyebilirsiniz. Hem okuma sevgisi ve alışkanlığı kazandırır, hem de onu sevindirirsiniz.
• Kültür, sanat ve spor faaliyetlerinden uygun olanı seçmesini ve onunla ilgilenmesini sağlayabiliriz.
• Verdiğiniz görevleri ve söylediklerinizi yerine getirmesi için aceleci olmayın, yapacakları konusunda ona yeterli süre vermeyi ihmal etmeyin.
• Kendi başına iş yapma ve başarma zevkini tattırın.
• Çocuğunuzu duygusal bakımdan tatmin ettiyseniz, okulu ve okumayı sevmesi için ön eğitimi verdiyseniz okula iyi bir başlangıç yapmasını sağlamış olursunuz.
• Okula başlayan çocuğunuzu ders çalışması ve bir an önce okuma yazmaya başlaması için sıkıştırmayınız. Onu okuldan ve okumaktan soğutabilirsiniz.
• Okulla ilgili çalışmalarını gözlemleyin, ona yardımcı olun, teşvik edin. Zorlandığı durumlarda yardımcı olun.
• Çocuğunuzun yapması gereken şeyleri anne baba olarak siz yapmayın. Sorduğu sorulara uygun cevaplar vererek neyi, nasıl yapması gerektiğini tarif etmeniz daha yararlı olacaktır.
Kaynak: Ailede Ahlak Eğitimi / Prof.Dr. Mehmet Zeki Aydın
