0-3 Yaş Arası Nasıl Bir İletişim

Çocuğunuzla sağlıklı iletişim kurabilmenin yolu, bebeklik dönemi ile başlar.

• İlgi, sevgi, saygı, hoşgörü ve karşılıklı anlayışın hakim olduğu bir aile ortamı oluşturun. Böylece bebeğinizle iyi bir iletişim kurmak için gereken ilk adımı atmış olursunuz.
•  
• Bebeğinize olan sevginizi onu sürekli olarak kucağınızda tutup, hoplatıp zıplatarak göstermeye çalışmayın. Bebeğiniz bunu alışkanlık haline getirebilir.
•  
• Bebekler yüksek ses tonu ile yapılan gürültülü parıltılı konuşmalardan, bağırmalardan rahatsız olurlar, hatta korkarlar. Önce gözlerini kocaman açarak sessizce dikkat kesilirler, sonra da dudaklarını büzüştürerek ağlamaya başlarlar. Bu durumda bebeğinizle iletişim kurmanız azalır.
• Bazı bebekler, anne ve babalarından (hatta sadece annesinden) başka birine gitmek istemezler. Bu durumda ve bebeğinizi zorlamayın.
• Bebeğinizden uzun süre ayrı kalmayın. Uzun süreli ayrılıklar, bebeğinizin size olan ilgisini azaltabilir ve bebeğinizin size olan ilgisizliği yüzünden hayal kırıklığı yaşayabilirsiniz.
• Bebeğinizle uygun bir ses tonu ile konuşarak, ona tatlı nağmelerle ninniler, türküler, şarkılar, tekerlemeler söyleyerek ilgisini çekebilirsiniz.
• Her ne olursa olsun, bebeğinize bağırıp çağırmayın. Onu çimdikleyip çekiştirerek canını acıtmayın ve asla dövmeyin. Onun güzel dünyasıyla aranıza set çekmeyin. Onunla olabildiğince mutlu olmaya çalışın.

Çocuğunuz 1 Yaşındayken Nasıl İletişim Kurabilirsiniz:

• Bir yaşındaki çocuğunuzun kısa emir ve yasakları anlayabileceğini, uzun ve karışık ifadeleri anlayamayacağını unutmayın.
• Yapabileceklerini ya da yapılmamasın gerekenleri, onumlu veya olumsuz kısa, açık ve anlaşılır ifadelerle (evet-hayır, alabilirsin-alamazsın, yapabilirsin-yapamazsın…) öğretebiliriz.
• Bu yaştaki çocuğunuzu azarlayarak ya da korkutarak bir şey yapmasını veya yapmamasını istemenizin kalıcı ve olumlu bir sonuç vermeyeceğini bilin.
• Bu dönemde de, diğer dönemlerde de hiçbir zaman çocuğunuza şiddet içeren cezalar vermeyin.
• Bir buçuk yaşından sonra ona çok kısa masal ve hikayeler anlatabilir, tekerlemeler söyleyebilirsiniz. Bu çalışma onun kelime haznesinin yavaş yavaş gelişmesini ve güzel konuşma alışkanlığı kazanmasını hızlandıracaktır. Ancak bu konuda çocuğunuzu zorlamaya kalkmayın.
• Başka çocuklarla rekabet etmeye yönelik telkinler yerine işbirliğine yönelik telkinlerde bulunun.
• Arkadaşlarıyla birlikte oynamasına fırsat verin, oyuncakları paylaşarak oynama alışkanlığı kazandırın.

Çocuğunuz 2 Yaşındayken Nasıl Bir İletişim Kurabilirsiniz:

• Çocuğunuzun, (ısrarla isteme, inat etme, bağırıp çağırma, söz dinlememe, etrafı dağıtma, oyuncaklara ve eşyalara zarar verme gibi) olumsuz davranışlarını ve yaramazlıklarını engellemek amacı ile onu eğlendirmeye çalışarak, dikkatini farklı yerlere çekebilirsiniz.
• Çocuğunuzu gözünüzden uzak tutmayın. Onunla meşgul olun, ona da meşgul olmasını sağlayacak(zarar görmeyeceği ve zarar veremeyeceği oyuncaklar, legolarla oynama gibi) basit imkanlar verin.
• Yapmasını istemediğiniz bir davranışı veya almasını istemediğiniz bir eşyayı dikkatini başka yönlere çekerek unutturabilirsiniz.
• Bu yaştaki çocuğunuza karşı kararlı tutum ve davranışlar sergileyebilirsiniz. Ama onu azarlamayın, korkutmayın, ona baskı ve şiddet uygulamayın.
• Yeme, içme, giyinme konularında kontrollü olarak onu kendi başına bırakın. Kendi kendine yemesini, içmesini, giyinmesini sağlayın.
• Bu yaşta biraz fazlaca olan öfke, bağırıp çağırma, ağlama, mızmızlanma gibi olumsuz alışkanlıkları kazanmaması için gerekli tedbirleri alın.
• Çocuğunuz henüz başkalarıyla işbirliği yapabilecek anlayışta olmadığı için, oynayacağınız oyunlarla ona işbirliği anlayışı kazandırmaya çalışın.
• Tuvalet eğitimi konusunda sabırlı olun, aceleci olmayın. Bazı çocuklar çok kısa zamanda tuvalet alışkanlığı kazanabilirken, bazıları için uzun süre gerekebileceğini unutmayın.
• Tuvalet eğitimi verirken çocuğunuzu korkutacak tutum ve davranışlardan (azarlama, bağırıp çağırma, dövme gibi) kesinlikle uzak durun. Tuvalet eğitimi sırasında öfkelenerek sık sık bağırıp çağırırsanız, onu döverseniz, başarılı olmanızın zorlaşacağını aklınızdan çıkarmayın.
• Zarar vermeden ya da zarar görmeden taşıyabileceği bazı eşyaları getirip götürmesini iş başarma zevkini ona tattırabilir, onu sevindirebilirsiniz.
• Resimli masal ve hikaye kitapları okuyun, onun da anlatması için fırsat verin. Okuma ve kitap sevgisinin gelişmesine yardımcı olun.
• Çocuğunuzla onun konuşmasını sağlayacak oyunlar oynayın. Sık sık söz hakkı verin, “Bu ne?”, “O kim?” gibi sorular sorun. Böylece onun dil bakımından gelişmesine katkıda bulunun.
• Konuşmasını, hareket etmesini, enerji sağlayacak oyunlar oynaması için gerekli imkanları tanıyın. Gerekirse birlikte oynayın.
•  

Çocuğunuz 3 Yaşındayken Nasıl Bir İletişim Kurabilirsiniz:

• Bir takım basit kurallar koyun ve çocuğunuzun bu kurallar uymasını sağlayın. Hatta bunu bir oyun haline getirin, çocuğunuzun çok hoşun gittiğini göreceksiniz.
• Olumlu davranışlarını beğendiğinizi söz ve davranışlarınızla ona hissettirin. Bu onu çok mutlu edecektir.
• Bu yaştaki çocuğunuzun açık ve anlaşılır istekleri yerine getirmek ve yasaklara uymaktan büyük zevk alacağını unutmayın.
• Sertliğe başvurmadan, açık ve anlaşılır bir dille, (kırılıp dökülmeyecek şeyleri taşımak gibi) bir takım kolay işleri yapmasını isteyebilirsiniz.
• Çocuğunuzun yaşıtlarıyla oynamasına ve konuşmasına imkan tanıyın. Bu, çocuğunuzun sosyal bakımdan ve dil yönünden gelişmesine önemli katkıda bulunacaktır.
• Akşamları ona masal ve hikayeler okuyun, anlatın. Çocuğunuza çeşitli sorular sorarak, onu yönlendirerek ve resimlere bakarak masal ve hikayeyi anlatmasını teşvik edin. Özellikle resimli kitaplar bu konuda oldukça yararlıdır.
• Çocuğunuz bu yaşlarda meraktan dolayı sizi zor durumda bırakacak (din, yaratılış, cinsellik vb. ilgili) sorular sorabilir. Bu durumda ona doğru fakat basit bir dille, onun anlayacağı şekilde kısa cevaplar vermekten çekinmeyin. Bu tür sorulara cevap vermemek ya da baştan savmak, “Babana sor, annen daha iyi bilir, bilmiyorum, nereden öğrendin? Bir daha duymayayım…” gibi sözler söylemek onun merakını daha da artıracaktır. Bu konuda dikkatli olmalısınız.
• Çocuğunuza boya ve boyama kitapları alarak boyama yapmasını, kağıt ve kalem vererek yazıp çizmesini sağlayın. Hem duvarların ve eşyaların karalanmasını önlemiş, hem de onun el kaslarının gelişmesine yardım etmiş olursunuz.
• Oyuncaklarını toplatırken (rol gereği) ona yardım edebilirsiniz. Evi toplarken de ondan yardım isteyebilirsiniz. Hem yardımlaşma, hem görev bilinci kazandırmış olursunuz.

Kaynak: Ailede Ahlak Eğitimi / Prof.Dr. Mehmet Zeki Aydın