Üstün Yetenekli Bireyler

KATEGORİ: ÖZEL EĞİTİM
Facebookta Paylaş

Üstün zekalı ve üstün yetenekli birey, zeka, yaratıcılık, sanat, spor, liderlik kapasitesi veya özel akademik alanlarda akranlarına göre yüksek düzeyde performans gösteren birey olarak tanımlanmaktadır.

 

Yaygınlık
Üstün yetenekli çocuklar dünyada ve ülkemizde genel nüfusun %2’sini oluşturmaktadır.

 

Fak Edilmesi ve Değerlendirilmesi
Üstün yetenekli öğrencilerin tanılanması, öğrencilerin zeka düzeyleri ve motivasyonları gibi bireysel özelliklerine ilişkin olarak bilgilerin toplandığı ve bu bilgiler doğrultusunda öğrencilerin zihinsel kapasiteleri ve potansiyelleri hakkında kararların alındığı bir süreçtir.

 

Özellikleri

Üstün yetenekli bireylerin özellikleri şu şekilde sıralanabilir:

  • Sonu gelmeyen sorular sorma,
  • Çok gelişmiş bellekleri sayesinde ne zaman ne olduğunu en ince ayrıntısına kadar hatırlayabilme,
  • Akranlarına göre erken öğrenme,
  • Gelişim alanlarında eş zamanlı gelişimler,
  • Hızlı ve derinlemesine öğrenme,
  • Farkındalık düzeyleri gözlem becerilerinde üstünlük,
  • Problemleri farklı yollar kullanarak çözme,
  • Farklı fikirlere sahip olma,
  • Olayları farklı bakış açılarından yorumlama,
  • Bir durum karşısında çok sayıda görüş üretme,
  • Yeni durumlara olumlu yaklaşma,
  • Akranlarına liderlik etme,
  • Birçok konu hakkında derinlemesine bilgi sahibi olma.

Burada sıralananlar üstün yetenekli bireylerin özelliklerinden bir kısmıdır. Yaşlara göre değişik özellikler gösterebilir.

 

Üstün Yetenekli Çocukların Alanlara Göre Yetenek Özellikleri

 

A-Müzik Alanındaki Yetenek Özellikleri

  • Ritim ve melodiye diğer çocuklardan fazla tepkide bulunur.
  • Müzikle çok ilgilidir. Plak, kaset dinler. Nerede müzik etkinliği varsa ona katılmak ister.
  • Müzik parçaları yapmaya büyük istek ve çaba gösterir.
  • Başkaları ile şarkı söylerken onlara uymaktan hoşlanır.
  • Yaşıtlarına, duygu ve düşüncelerini anlatmak için sık sık müziği araç olarak kullanır.
  • Çeşitli müzik aletleri ile ilgilenir, onları çalmayı dener.
  • Müzisyenler, şarkıcılar ve müzik parçaları ile ilgili koleksiyonlar yapar.
  • Dinlediği müzik parçasını kısa zamanda öğrenir, anlamlı ve uygun şekilde söyleyebilir.

B-Resim Alanındaki Yetenek Özellikleri

  • Çeşitli konularda çizimler yapar.
  • Resimler, planlar, resimlere derinlik verir ve parçalar arasında uygun oranlar kullanır.
  • Resim çalışmalarını ciddiye alır ve resim yapmaktan haz duyar.
  • Diğer çocukların yaptığından değişik çizimler yapar.
  • Resim yapma, çizme ve boyama için çok zaman harcar.
  • Resmi kendi yaşantılarını ve duygularını ifade etmek için başarılı olarak kullanır.
  • Diğer insanların, sanat-resim çalışmalarına ilgi duyar.
  • Diğerlerinin eleştirilerinden hoşlanır ve içlerinden yeni şeyler öğrenir
  • Çamurdan, sabundan, plastirinden vb. yumuşak gereçlerle üç boyutlu şeyler yapmaya özel ilgi gösterir.

 

C- Fen Alanındaki Yetenek Özellikleri

  • Okur ve Fen Raporlarını yorumlayarak bir ilgi zemini oluşturur.
  • Fen Bilgisi konusunda otorite olan kaynakları tarar.
  • Fikir ve hipotezleri test etmeye yönelik deneyler yapar.
  • Fen ve teknik araçları kullanabilir ve bunlara vakıf olur.
  • Yerinde ve yeterli veri seçer.
  • Verilerden geçerli çıkarımlar yapar ve tahminlerde bulunur.
  • Problem çözmede kullanılan teknik ve süreçlerin altında yatan varsayımları tanır ve değerlendirir.
  • Fikirleri hem niceliksel hem de niteliksel ifade edebilir.
  • Fen Bilgisini toplumsal değişim için kullanır ve uygular.
  • Bilinen gerçek ve kavramlardan yeni ilişki ve fikirler oluşturur.
  • Bilimsel gözlem, veri toplama ve yorum yapma becerileri vardır.
  • Problemlere yönelik duyarlılığa, yeni fikirler geliştirme yeteneğine, değerlendirme yeteneğine sahiptir.
  • Devamlı meraklıdır.
  • Tutarsızlıkların tespitinde tetiktir.
  • Yüksek düzeyde mekanik düşünmeye sahiptir.
  • Uzay ilişkilerine ilgi duyar.
  • Planlama ve iletişim yeteneğine sahiptir.
  • Öğrenme ve bilgiye sürekli açlık duyar.
  • Çabuk öğrenir, kavrar, akılda saklar.
  • Genelleme ve soyutlama yaparak elindeki bilgiyi diğer alanlara aktarabilir.
  • Kararlı ve sabırlıdır.
  • Yaratıcıdır.
  • Düşünceleri ve nesneleri sistematik biçimde bir araya getirebilir.
  • Sorgulamalarında“ne”,“nasıl”,“neden” sorularının ötesine ulaşmaya çalışır
  • Kendine güvenir, kendi başına bir iş üstlenebilir.
  • Yaşıtlarına göre alışılmışın dışında nitelikli ürün ortaya koyar.
  • Birbirini takip eden konular ve olaylar dizisi karşısında bir sonraki adımı takip edebilir.
  • Bir alanda öğrendiği konu ile başka bir alanda öğrendiği konu arasında mantıklı ilişkiler kurabilir.
  • Olaylar arasındaki bağıntıları, neden-sonuç ilişkilerini ve benzerlikleri yaşıtlarından daha çabuk ayırt edebilir.
  • Öğrendiklerini yeni ve farklı alanlarda kullanabilir.
  • Çeşitli konularda mantıklı eleştiri getirebilir.
  • Bir kez öğrendiğini kolay kolay unutmaz.
  • Kimsenin aklına gelmeyecek sorular sorar.
  • Bir cümlede ya da sözde, doğrudan bildirilmeyen, kastedilen anlamları bulup çıkarabilir.
  • Sorun çözümünde karmaşık yöntemler kullanabilir.
  • Yetişkin denetimi olmaksızın bir proje, deney üzerinde çalışabilir.
  • Arkadaşlarının etkinliklerini örgütleyip planlayabilir.
  • Yeni deneyler yapmaya isteklidir.

 

D- Matematik Alanındaki Yetenek Özellikleri

  • Verilerin ele alınmasında, düzenlenmesinde göze çarpan yeteneğe sahiptir.
  • Zihinsel çevikliğe sahiptir.
  • Orijinal yorumlar yapar.
  • Fikirlerin iletilmesinde göze çarpan yeteneğe sahiptir.
  • Göze çarpan genelleme yeteneği vardır.
  • Yazılı iletişimden ziyade sözlü iletişimi tercih eder.
  • Aynı problem çözümüne yönelik değişik yöntemleri kullanır.
  • Olağan dışı Matematiksel işlemler yapar.
  • Gayret gerektiren olağan dışı problemler sorar.
  • Uygulamaya, analize, senteze ve değerlendirmeye odaklanır.
  • Problemi kısa sürede çözer.
  • Matematiği başka kategorilere entegre edebilir.
  • İlgisiz gibi görünen işlemler arasında ilgi kurar.
  • Yanlış ve doğruyu seçme güçleri fazladır.
  • Yaşıtlarının çözemediği zor problemleri çözebilir.
  • E- Sosyal Alandaki Yetenek Özellikleri
  • Yaşına göre kavramsal olarak ilerlemiştir.
  • İleri düzey, teknik bilgi birikimine ya da çok özel bilgilere sahiptir.
  • Güç veya karmaşık işlerden hoşlanır.
  • Bağımsız projeler için yüksek standartlar belirler.
  • Sınıf arkadaşları tarafından yeni fikir ve bilgilerin kaynağı olarak görülür.
  • Sınıf arkadaşları tarafından bir grup stratejicisi ya da organizatörü olarak görülür.
  • İnsan ilişkilerinde mizahı görür ve kendi kendine gülebilir.
  • Yaratıcı öyküler anlatır ya da yazar.
  • Geniş bir alana yayılan ve/veya oldukça kapsamlı ilgileri olur.
  • Diğer insanların görmediği ilişkileri görebilir.
  • Bilgiyi kolayca ve süratle kazanır.
  • İlerlemiş yoğunlaşmış ve geniş konulara eğilen bir okuyucudur.
  • İnsanlara ve sosyal etkileşimin sonuçlarına karşı duyarlılık, samimi ilgi ve başkalarının fikir ve ahlaki değerlerini takdir eder.
  • Özellikle insan davranışlarının değerlendirilmesi açısından eleştirel yargı kapasitesi vardır.
  • Hayal gücü, zaman ve mekan bakımından farklılık gösteren sosyal durumlara kendini yönlendirme yeteneği vardır.
  • Zaman duygusu ve birbirini izleyen olayların başka olaylarla ilişkisini görme yeteneği vardır.
  • Sosyal problemlerde araştırma, uygulama, bir problemin sınırlarını algılama, verileri saklama, kanıtları sıralama, hipotez oluşturma, anlamlı sonuçlara varma ve yazılı ya da sözel sunular için sonuçları etkin biçimde düzenleme yeteneği vardır.

Etiketler: üstün,yetenekli, özel eğitim
YORUMTEMİZLE