Piaget zihin gelişimi kuramı geliştirmeden önce zihin ve zeka anlayışını ortaya koyarak anlaşılmasını kolaylaştırmaya çalışmıştır önce zekayı tanımlayarak işe başlamış sonra zekanın işlevleri ve etkileyen faktörler üzerinde durmuştur piaget çocuklarla çalışırken gözden geçirilmiş klinik yöntem adını verdiği yarı yapılandırılmış bir araştırma yöntemi de geliştirmiştir Bu yöntem vaka incelemesi nin bir türü olarak ele alınabilir ancak bir çocuğun ele alınıp düşünce yapısının ortaya çıkarılması olduğu söz konusu olduğu için vaka incelemesi ötesinde özelliklere sahip olduğu anlaşılabilir
Temel kavramlar
Zeka psikologların üzerinde ulaşmakta zorluk çektikleri konulardan biridir öyle görünüyor ki zeka hangi zeka testi kullanılmakta ise o testin ölçtüğü şeydir Veya kim zekadan bahsediyorsa kendi zeka anlayışından bahsetmekte başkalarının zeka anlayışlarıyla kısmen uyuşmak da kısmen da aykırı düşmektedir yani zeka anlayışları oldukça farklıdır
Piyasaya göre zeka çevreye uyum yapabilme yeteneği İyidir burada uyum yapabilmeyi başa çıkabilme olarak da ele almak mümkündür Çünkü insan çevresine uyum yaparken aynı zamanda Onunla başa çıkmaktadır zekayı çevreye uyum yapabilme yeteneği olarak tanımlamak önemli bir başarıdır Çünkü en azından üzerine baskı yapılabilecek bir temel bulunmuş olmaktadır kişi içinde bulunduğu çevreye ne kadar çok ve ne kadar hızlı Uyuma yapabiliyorsa o kadar zekidir denebilir
Piaget insanların doğuştan getirdikleri iki temel eğilim olduğu düşüncesi nedir örgütleme ve uyum sağlama Örgütleme süreçleri sistematik ve tutarlı sistemler haline getirme ve bu amaçla birleştirme koordinasyon sağlama fikirler ve eylemleri birleştirme eğilimidir Başka bir ifade ile karşı karşıya olduğumuz kavram ve olayları birbirleriyle tutarlı bütünler haline getirmeye çalışırız uyum sağlama ise çevreye uyum sağlamayı ifade eder İçinde bulunduğumuz çevreye uyum uymaya çalışırız piaget nasıl yiyecek yiyerek yiyeceği bedenimize katmaya çalışıyorsak çocuğun da aynı şekilde bilgiyi zihniyet katmaya çalıştığı düşüncesi nedir biyolojik süreç nasıl homeostasis şeklinde denge kurmaya çalışıyorsa aynı şekilde zihinde dengelenme ye ulaşmaya çalışmaktadır
Uyumu sağlamanın 26 işleri vardır özümleme ve uyma bu kavramları ele almadan önce piyajenin diğer bir önemli kavramı olan şema kavramını açıklamak gerekir şema örgütlenmiş davranış ve düşünce örüntüsü dur çocuğun çevresi ile etkileştiğinde geliştirdiği davranış ve düşünce kalıpları Iğdır şema en temel zihinsel yapıdır şemalar top oynamak gibi davranışsal veya top çeşitlerini bilmek gibi bilişsel olabilir
Özümleme ve uyma şemaların oluşum ve gelişimlerini açıklar şöyle bir durum göz önüne getirilebilir çocuk yeni bir durumla karşılaştığı saman onu önce kafasında bulunan şemalarla açıklamaya Böylelikle onu özümleme ye çalışır Eğer zihindeki şemalar yeni durumu açıklamaya yetmezse Bu kez çocuk zihnini duruma uydurmaya yani uyumaya çalışacak demektir Hayatında ilk kez Kaplan gören bir çocuk önce onu kafasındaki Kader kedi şeması ile açıklamaya onu büyük bir kedi olarak tanımlamaya çalışır ancak bir süre sonra kedi şemasının yeterli olmadığını fark ederse zihinde yeni bir kavram oluşturarak onu anlamaya çalışır kedi kavramını kullanmaya çalışması zihnin özümleme kaplam şeması oluşturması ise uyuma işlevini gösterir bu iki işlev karşılıklı olarak birbirlerini tamamlarlar ve zihin gelişiminde önemli rol oynarlar
Kişinin zihnindeki bilgiler veya şemalar dengelenme eğilimindedirler dengelenme örgütleme işlevinin bir uzantısıdır bütünlüğün tutarlı ve dengeli olmasını ifade eder zihinden gelen mi eğilimindedir Ama zihin her zaman dengede duramaz yeni edinilen bilgiler onun dengesini bozar
Gündelik Dildeki ifade ile kişinin bazen kafası karışır Benim kafam karıştı biraz düşüneyim bir hava alayım biraz dinlenelim diyen bir kişi piyajenin terimiyle dengesiz bir durumdadır ve dengeye ulaşmaya çalışmaktadır Dolayısıyla piyasaya göre zihin gelişimi
Denge dengesizlik yeniden denge
Süreci olarak tanımlamak mümkündür ki durumun başlangıcında zihinsel açıdan dengeli durumdadır yeni bilgiler onu dengesiz bir duruma getirir kişi daha sonra yeni bir denge durumuna ulaşarak gelişimini sürdürür gündelik hayatta kullandığımız çok okuduğu için dengesini kaybetti ifadesi Aslında oldukça projeci bir ifadedir çok okumuş olan kişi dengesizlik durumuna düşmüştür ancak uyarıcı çokluğu yüzünden yeni bir dengeye bir türlü ulaşamamaktadır
Zihin gelişimini etkileyen faktörler
Yukarıdaki şekilde tanımlanan zihin ve zihin gelişimi çeşitli faktörlerden etkilenmektedir bir Hepsinin kuramında eğitimcilerin en çok ilgilerini çeken kısımda bu faktörlerle ilgili olan kısımdır Çünkü etkileyen faktörler Eğer insan tarafından yönlendirebilecek değiştirilebilecek durumda ise Tabii ki Bu değişme ve yönlendirme şehitin tarafından gerçekleştirilecektir. Ekinciler Örneğin beyin gelişimini hızlandırır hızlandırma fiyatlarını bilmek istemektedirler daha doğrusu verdikleri ettirin gerçekten yararlı olup olmadığını öğrenmek istemektedirler yoksa eğitimin bir yararı yok ve gelişim normal sürecinin devam ettiriyordu Eğitimciler havanda su mu dövüyorlar acaba
Piaget zihin gelişiminin 4 faktörden etkilendiğini ifade etmiştir:
1. Olgunlaşma: Olgunlaşma daha çok fiziksel gelişimi ifade eder. Kişinin bedensel açıdan gelişmesi demektir. Olgunlaşmanın zihin gelişimi üzerindeki etkisi daha çok yoksunluk durumunda ortaya çıkar. Başka bir deyişle, kişi olgunlaşmamış olduğu zaman zihin gelişimi Gecikir. Veya erken Olgunlaşma denen durumda da zihin gelişimi ile Olgunlaşma arasındaki bağlantıyı görmek mümkündür. Kısaca, kişi olgunlaştıkça zihin gelişimi de ilerler. Her ne kadar Akıl yaşta değil, başta ise de, aklı Yaşa başa yaş getirir.
2. Yaşantı: zihin gelişimi kişinin geçirdiği yaşantılarla artabilir. Özellikle yaşantı zenginliği kişinin zihin gelişimine de artırır. Bu faktör diğerlerine göre insanın müdahalesine en uygun olan faktördür. Çok yaşayan değil, Çok gezen bilmektedir.
3. Kültürel toplumsal aktarım: içinde bulunulan toplumda kişinin zihin gelişimini etkilemektedir kültürler bireylerin zihinlerini nasıl kullanacakları üzerinde gerek, gerekse dil aracılığıyla belirlemede bulunmaktadırlar. , Kültür bireylere yaşantı zenginliği sağlanmasıyla da zihin gelişimini artırır. Toplumun üyelerini aktardığı bilgiler zihinsel gelişimi artırır.
4. Dengelenme: zihin dengelenme eğilimi de zihin gelişimini etkiler. İnsan düşüncesinde kararlılık ve tutarlılık eğilimi vardır. Doğal haliyle zihin kararlı ve tutarlıdır dengelidir. Dengesizlik öğrenmeyi doğurur. Öğrenilen bilgiler önce dengesizlik doğurur sonra dengeye kavuşurlar. Bu noktada bireysel farklılıklardan söz edilebilir. Bazı kişiler kolayca yeni denge durumuna ulaşabilir Ken bazıları daha geç dengeye kavuşurlar. Kişinin zihin gelişimi kolay den gelene bildiğinde daha hızlı olur.
Eğitim açısından bakıldığında eğitimde yaşantı sağlayarak kişinin zihin gelişimine yardımcı olmaya çalışıldığı söylenebilir. Diğer faktörler üzerinde kural olarak kişinin yönlendirilme ihtimali pek yoktur. Onlar kişinin müdahalesi dışında oluşur gelişir ve etkide bulunurlar
Zihin gelişimi dönemleri
Piyajenin temelde kendisine ve bu nedenle de çocuklara sorduğu soru çocuklar dünyaya gelirken hiçbir şey bilmezler, Peki nasıl oluyor da bu durumdan yetişkin gibi düşünme düzeyine ulaşabiliyorlar sorusudur. Yani insanın yetişkin düşünme biçimine nasıl ulaştığını anlamaya çalışmıştır. Bu sorunun cevabı zihin gelişimini dönemleri Deere ve zihin gelişimini dönemler halinde gerçekleştiğini öne sürmüştür Bu haliyle dönen kurucularındandır yani gelişimin evreleri halinde gerçekleştiğini düşünen bilim adamları grubundandır devre kuramı olmasının uzantısı olarak kuramında dört temel kural bulunmaktadır:
1. Evreler değişmez bir şekilde belli bir sıra ile ortaya çıkar Başka bir ifadeyle evrelerinin sırası değişmez her ne kadar evreleri ile ilgili özellikler de bir miktar erken kazanım Veya geç kazanım durumlarından bahsedilebilir SD sırada değişme görülmez.
2. Evreler bir Hiyerarşi oluştururlar sonraki evre önceki evrelerin kazanımlarını da içerir.
3. Gelişim oranlarında farklılıklar vardır Her birey kendine göre gelişim gösterir Bu yüzden aynı gelişimi evresinde bulunsalar bile bireyler arasında gelişim oranları açısından farklılık görülür farklılık.
4. Gelişim kuramları ve piaget gelişim kuramı her devri için tipik olan gelişim özelliklerini belirtmektedir belirtilen özellikler genel olarak o dönemde karşılaşılan veya kazanılan özelliklerdir piyajenin kuramı ile ilgili araştırmalarda iki üç veya üç dört oranında benimsemektedir ler yani o yaşlardaki çocukların yüzde 66 veya 75'inin gösterdiği özellik özellik o dönemin özelliği olarak kabul edilebilir piyasa bu özellikleri Uyan 4 dönem belirtmiştir.
