Üniversiteye yerleştirmede yükseköğretim programları arasından tercih yapma hakkı olan adaylar üç gruba ayrılabilir:
a) 2016-YGS'ye girip 150 puan veya daha fazla puan alan ve sınavsız geçiş hakkı bulunmayan adaylar (burada meslek liseleri dışındaki okullardan mezun olan ve 150 puan ve üzeri puan alan adaylar kastedilmektedir.),
b) 2016-YGS'ye girip 150 puan veya daha fazla puan alan ve aynı zamanda sınavsız geçiş hakkı olan adaylar(burada meslek liseleri olarak tanımladığımız yani bir mesleğe yönelik öğretim yapan okullardan(Anadolu teknik lisesi, teknik lisesi, Anadolu meslek lisesi, endüstri meslek lisesi, ticaret meslek lisesi, turizm meslek lisesi, kız meslek lisesi, sağlık meslek lisesi, imam hatip lisesi, adalet meslek lisesi, denizcilk meslek lisesi vb.) mezun olan ve 150 puan ve üzeri puan alan aynı zamanda da sınavsız geçiş hakkı olan adaylar kastedilmektedir.),
c) Sadece sınavsız geçiş hakkı bulun adaylar yani meslek lisesi mezunu olan ve 150 puan ve üzeri puan alamayanlar ya da sınava girmeyip sadece sınavsız geçiş başvurusu yapan adaylar olarak üç grupta değerlendirilebilir.
YGS'ye giren adayların önlisans(2 yıllık bölümler) programlarını tercih edebilmeleri için ilgili puan türünden en az 150 puan ve üzeri almaları gerekmektedir.
YGS'ye giren adayların lisans(4 yıllık bölümler) programlarını tercih edebilmeleri için ilgili puan türünden en az 150 puan ve üzeri almaları gerekmektedir.
Önlisans (2 yıllık bölümler) programlarına sınavsız geçiş hakkına sahip olan adaylar(meslek liseleri mezunları) sınavsız geçiş hakkından yararlanabilirler. Sınavsız geçiş puanla alakalı bir durum değildir. Sınavsız geçişin kendine özgü kriterleri vardır. Sınavsız geçiş hakkını kullanmak için öncelikli olarak mutlaka ygs başvuruları esnasında gerekli başvurunun yapılması gerekmektedir. Bazen öğrenciler nasıl olsa benim sınavsız geçiş hakkım var bir şey yapmama gerek yok düşüncesi ile sınavsız geçiş başvurusu yapmadığı için bu hakkından yararlanamıyor.
Sınavsız Geçiş Kriterleri;
1-Mezuniyet Yılı (yeni mezundan eski mezuna)
2-Okul türü (Anadolu teknik lise, Teknik lise ve Anadolu meslek lise, Endüstri Meslek Lise, eski yıllardaki enstitü adı altında mezun veren meslek lisesi mezunları diye sıralanır. Tabi kafamız karışmasın diğer meslek liseleri de kendi hiyerarşisine göre sıralanır. Örnek olarak kız meslek liselerini sıralarsak; Teknik ve Anadolu Kız Meslek Liseleri, Kız Meslek Liseleri şeklindedir öncelik sıralaması bu kriterde.
3-Meteb içinde olanlar. Burada meteb(mesleki ve teknik eğitim bölgesi) içinde olanlardan kasıt ilgili önlisans(2 yıllık bölüm) programının olduğu ildeki meslek liselerinden mezun olanlardır.
4-OBP’si (ortaöğretim başarı puanı) yüksek olanlar.
5-Yaşı küçük olan şeklindedir.
Peki sınavsız geçiş başvurusu nasıl yapacağız. Eğer YGS sınavına girmek için başvuru yapmış isek zaten otomatikmen aynı zamanda sınavsız geçiş için de başvuruyu yapmışız demektir. Ancak bazı adaylar ben sınava yeterince hazırlık yapmadım, kendi alanımla ilgili 2 yıllık bölümler dışında başka bölüm seçmek istemiyorum düşüncesi ile sadece sınavsız geçiş başvurusu yapabiliyor. Bu adaylar sınava girmiyor ve başvuru ücreti olarak daha az ücret ödüyorlar. Unutulmamalıdır ki sınava girmeyen adaylar sınavsız geçiş yapabileceği bölümler dışında başka bölümleri tercih edemeyeceklerdir. Bir de tekrar hatırlatmak gerekirse sadece sınavsız geçiş hakkını kullanmak isteyenler YGS başvuruları esnasında mutlaka gerekli başvuruyu yapacaklardır.
Sınava giren meslek liselerinden mezun olan adaylardan 150 puan ve üzeri puan alanlar hem sınavsız geçiş tercihlerini hem de diğer tercihlerini yapabilirler.
Önlisans (2 yıllık) programlarının çok azı hariç hem sınavsız geçiş kontenjanı (SGK) hem de ygs puanı ile yerleşilen kontenjanı (YGSK) vardır. Sınavsız geçiş kontenjanı ile ilgili gerekli açıklamalar yukarıda bahsedilmiştir. Sınav puanı ile alınan kontenjan(YGSK) için ise ilgili puanı kimin yüksekse o yerleşecektir.
